ကမ္ဘာ့ခွေးရူးရောဂါကာကွယ်ရေးနေ့

Author- Wint

ယနေ့ စက်တင်ဘာ၂၈ရက်နေ့သည် ကမ္ဘာ့ခွေးရူးရောဂါကာကွယ်ရေးနေ့ဖြစ်ပါသည်။

ခွေးရူးရောဂါဖြစ်ပွါးမှုကို ကြိုတင်ကာကွယ်သိရှိနိုင်ရန်နှင့် သေဆုံးမှုလျော့ကျစေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် နှစ်စဉ်ကျင်းပလေ့ရှိကြပါသည်။ ခွေးရူးရောဂါဆိုသည်မှာ Rabies Virus ဟုခေါ်သော ပိုးတစ်မျိုးကြောင့်ဖြစ်ပြီး တိရစ္ဆာန်မှတစ်ဆင့်လူကိုကူးစက်နိုင်သောရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ ခွေးရူးရောဂါဖြစ်ပွါးရခြင်းမှာအများအားဖြင့်ရောဂါပိုးရှိသော ခွေးကိုက်ခံရ၍ဖြစ်သော်လည်း အခြား ကြောင်၊လင်းနို့၊မျောက်နှင့် အခြားတိရစ္ဆာန်များမှလည်း ခွေးရူးပြန်ရောဂါပိုးကို ကူးစက်နိုင်ပါသည်။ရောဂါပိုးရှိသော တိရစ္ဆာန်၏ သွားရည်တို့မှ ကိုက်သည့်အချိန်တွင် ကူးစက်ခံရခြင်း၊လူ့ခန္ဓာကိုယ်၏ ဒဏ်ရာနှင့် အနာတို့ကို သွားရည်နှင့် ထိတွေ့မိခြင်းတို့မှ ကူးစက်ခံရနိုင်ပါသည်။ တစ်နှစ်လျှင် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူအယောက်တစ်ထောင်တွင် ဆယ်ဦးခန့်သည် ခွေးရူးရောဂါကြောင့် သေဆုံးလျက်ရှိပါသည်။ခွေးရူးရောဂါဖြစ်ပွါးပါက ရောဂါ၏သေဆုံးနှုန်းမှာ ၉၉%အထိရှိပါသည်။

ခွေးရူးရောဂါလက္ခဏာများ

ရောဂါဖြစ်ခါစတွင် ဖျားနာခြင်း၊နာကျင်ကိုက်ခဲခြင်း၊ကိုက်ခံရသည့်ဒဏ်ရာနေရာတွင် ပူစပ်ခြင်း၊ထုံကျဉ်ခြင်းစသည်ဖြင့် ဖြစ်တတ်ပါသည်။

နောက်ပိုင်းတွင် အာရုံကြောနှင့် ဦးနှောက်သို့ တဖြည်းဖြည်းပြန့်သွားပြီး အာရုံကြောများယောင်ရမ်းခြင်း၊ရေကြောက်ခြင်း၊လေနှင့်ထိတွေ့မှုကိုကြောက်ခြင်း၊ရေမျိုချလျှင်ပင် လည်ပင်းကြွက်သားများတင်းကျပ်မှုကြောင့်မမျိုချနိုင်ခြင်း၊တံတွေးအလွန်အမင်းထွက်ခြင်း၊ကယောင်ကတမ်းဖြစ်ခြင်း၊ဂနာမငြိမ်ခြင်း၊တက်ခြင်းစသဖြင့်ဖြစ်ကာသေဆုံးသည်အထိဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါသည်။

ရောဂါပျိုးချိန်မှာ အကိုက်ခံရသောနေရာနှင့် ဦးနှောက်ဆီသို့ ပျံ့နိုင်သောအကွာအဝေး၊ကိုယ်ခံအားတို့အပေါ်မူတည်ပြီး ရက်သတ္တပတ်မှ နှစ်ချီ၍ကြာတတ်ပါသည်။

ခွေးရူးရောဂါသည်ဖြစ်ပွါးသူအယောက်၁၀၀တွင် ၉၉ယောက်မှာ သေဆုံးသည်အထိ ပြင်းထန်ပြီး အသက်အန္တရာယ်ရှိသောရောဂါပိုးဖြစ်သည့်အတွက် မဖြစ်ပွါးအောင် အကိုက်ခံရပါက ရောဂါပိုးမဝင်အောင်ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများပြုလုပ်ရပါမည်။

ရောဂါမဖြစ်ပွါးရန် အရင်ဆုံး တိရစ္ဆာန်အကိုက်မခံရအောင် နှင့် တိရစ္ဆာန်တို့၏ သွားရည်၊တံတွေးတို့နှင့် ထိတွေ့မှု ရှောင်ကြဉ်ရပါမည်။

မရှောင်နိုင်၍အကိုက်ခံရပြီဆိုလျှင်လည်း

• ဒဏ်ရာကို ရေများများနှင့် ၁၅မိနစ်ကြာအောင် ချက်ချင်း ရေဆေးချပါ။
• ဒဏ်ရာကို မည်သည့်အရာနှင့်မှ မအုပ်ပါနှင့်။
• ဒဏ်ရာထဲသို့ မည်သည့်ပစ္စည်းမှမထည့်ပါနှင့်။
• ဆေးရုံသို့သွားပါ။
• ခွေးရူးကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပါ။

ကာကွယ်ဆေးထိုးရန်

ခွေးရူးရောဂါကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်ရန် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် ခွေး၊ကြောင်များကို ခွေးရူးပြန်ရောဂါကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း၊ပြင်ပမှ အခြားတိရစ္ဆာန်များနှင့် မထိတွေ့စေရန် ကာကွယ်ခြင်းတို့ ပြုလုပ်ရန်လိုအပ်ပါသည်။အကိုက်ခံရပါကလည်း ခွေးရူးကာကွယ်ဆေးကို ၂၄နာရီအတွင်း ထိုးရပါမည်။

ကာကွယ်ဆေးထိုးလျှင် အရင်ဆုံး မေးခိုင်ကာကွယ်ဆေးထိုးရပါမည်။ပြီးလျှင် ခွေးရူးပြန်ကာကွယ်ဆေးနှင့်အတူ ဒဏ်ရာပြင်းထန်မှုနှင့်ကိုက်သည့်ခွေးအခြေအနေပေါ်မူတည်၍ ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း လိုအပ်ပါက ခွေးရူးပြန်ရောဂါကိုခုခံပေးသော ပဋိပစ္စည်း Rabies Immunoglobulin(RIG)ကိုပါ အနာပတ်လည်တွင် ထိုးရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ခွေးရူးပြန်ကာကွယ်ဆေးထိုးရမည့် နည်းလမ်းများ၊ထိုးနှံရမည့် ရက်များသည် အမျိုးမျိုးရှိသောကြောင့် ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ပြီးမှ ထိုးရန်ပို၍သင့်တော်ပါသည်။

ခွေးရူးပြန်ရောဂါကာကွယ်ဆေးကို အိမ်တွင်တိရစ္ဆာန်များမွေးထားသည့်သူများ၊တိရစ္ဆာန်ဆရာဝန်များ စသည်ဖြင့် တိရစ္ဆာန်နှင့် ထိတွေ့မှုများသည့်သူများအနေဖြင့် ကြိုတင်ထိုးနှံ၍ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

ကြိုတင်အနေနှင့်ဆိုလျှင်

• ကာကွယ်ဆေးပထမအကြိမ်ထိုးပြီးလျှင် ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ် ၇ရက်ကြာပါကထိုးနှံရမည်ဖြစ်ပြီး ၂၁ရက် ကြာပါက သုံးကြိမ်မြောက်အဖြစ်ထိုးနှံရပါမည်။
• နောက်ထပ် ထပ်တိုး(Booster Dose)အနေနှင့်လည်း ၂နှစ်(သို့)၃နှစ် တစ်ကြိမ် ထိုးနှံရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ခွေးရူးရောဂါသည် အသက်အန္တရာယ်ထိခိုက်စေနိုင်သော ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သောကြောင့် ခွေး၊ကြောင်တို့အကိုက်ခံရပါကခွေးရူးပြန်ကာကွယ်ဆေးကိုအချိန်မှီထိုးနှံရန်လိုအပ်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ခွေးရူးရောဂါဖြစ်ပွါးမှုနှုန်းနှင့် သေဆုံးမှုနှုန်းလျော့ကျစေရန်ရည်ရွယ်၍ ခွေးရူးရောဂါဆိုင်ရာအသိပညာဗဟုသုတများကို လူတိုင်းသိရှိစေနိုင်ရန် မိဘပြည်သူတို့အား ရွှေလမင်းဆေးရုံမှ အသိပညာမျှဝေပေးခြင်းဖြစ်ပါသည်။